جلیقه ایربگ موتورسیکلت شاید جدیدترین تجهیزات محافظتی دنیای موتورسواری نباشد؛ اما قطعا یکی از ضروری‌ترین‌هاست. تا به امروز بیشتر افراد تنها نسبت به خرید کلاه کاسکت و انواع شولدر، ضربه‌گیر و لباس موتورسواری اصرار داشتند. خرید کلاه کاسکت با کیفیت قطعا یکی از بهترین راه‌های محافظت از سر موتورسوار است اما آسیب‌های ناشی از تصادف فقط به سر محدود نمی‌شوند. به همین منظور لباس مخصوص موتورسواری و انواع پدهای محافظتی تولید شده‌اند تا راکب را از انواع ضربه‌ها به خصوص در بخش مفاصل و ناحیه گردن محافظت کنند. با این وجود کارایی این شولدرها، ضربه‌گیرها و پدهای موجود در بازار برای خنثی کردن ضربات سنگین کافی نیست. در واقع بیشتر این تجهیزات محافظتی در بهترین حالت از استاندارد CE اروپا پیروی می‌کنند که در کمال ناباوری، امنیت بالایی را برای موتورسوار تضمین نمی‌کند. در ادامه این مقاله به موارد زیر پرداخته می‌شود تا اهمیت خرید جلیقه ایربگ موتورسیکلت مشخص شود.
- انواع تجهیزات محافظتی موتورسواری
- استاندارد CE اروپا برای پدهای ضربه‌گیر موتورسواری
- جلیقه ایربگ موتورسیکلت و انواع آن
- مقایسه عملکرد جلیقه ایربگ موتورسیکلت با پد ضربه‌گیر
- آیا خرید جلیقه ایربگ موتورسواری کافی است؟
- قیمت جلیقه ایربگ موتورسیکلت
انواع تجهیزات محافظتی موتورسواری
دنیای تجهیزات محافظتی موتورسواری بسیاری گسترده است. در حقیقت بسیاری از این تجهیزات در ابتدا برای مسابقه‌های موتورسواری مانند MotoGP طراحی شده بودند و به مرور و با افزایش سرعت و عملکرد موتورهای شهری، برای موتورسواران شهری نیز عرضه شدند. اما بسیاری از افراد تصور می‌کنند خرید شولدر یا انواع پدهای ضربه‌گیر موتورسواری تنها برای آن دسته از افرادی ضروری است که قصد مسافرت با موتور یا ماجراجویی در طبیعت را دارند. با این وجود، یک تصادف شهری به راحتی می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای موتورسوار ایجاد کند. به همین منظور انواع تجهیزات محافظتی موتورسواری طراحی و عرضه شده‌اند که عبارتند از:
- کلاه کاسکت: محافظت از سر، صورت و فک در برابر ضربه، سایش و شکستگی
- شولدر موتورسواری: محافظت از بالاتنه، کمر، شانه‌ها و آرنج‌ها در برابر سایش و شکستگی
- دستکش موتورسواری: محافظت از پوست و مفاصل دست، مچ و انگشتان در برابر سایش و شکستگی
- زانوبند موتورسواری: محافظت از مفصل زانو، کشکک ( و ساق در برخی مدل‌ها) در برابر ضربه و ساییدگی
- آرنج بند موتوروسواری: محافظت از مفصل آرنج در برابر ضربه و ساییدگی
- محافظ گردن موتوسواری: محافظت در برابر کشیدگی و ضربه به مفاصل گردن و نخاع
- جلیقه ایربگ موتورسواری: محافظت از بالاتنه و گردن در برابر ضربه، شکستگی
بدون شک خرید کلاه کاسکت موتورسواری اولین و مهم‌ترین اقدام برای محافظت از جان موتورسوار است. یک کلاه کاسکت خوب باید استانداردهای مختلفی مانند DOT را داشته باشد که محصولاتی مانند کلاه کاسکت SMK ایمنی بالایی را برای راکب به ارمغان می‌آورند. اما کلاه کاسکت به تنهایی نمی‌تواند امنیت کامل موتورسوار را تأمین کند. در حقیقت بسیاری از تصادفات ممکن است به شکستگی ستون فقرات یا دنده‌های قفسه سینه منجر شده و زندگی موتورسوار را به خطر بیاندازند. در نتیجه برای تجربه یک موتورسواری ایمن، تهیه تجهیزات محافظتی دیگر نیز ضروری است. بیشتر تجهیزات محافظتی نیز شامل پدهای ضربه‌گیر در قسمت‌های حیاتی بدن هستند.
اما چرا پدهای ضربه‌گیر کافی نیستند؟
استاندارد CE اروپا برای پدهای ضربه گیر موتورسواری
نشان CE به معنای «مطابقت اروپایی» اعلامیه سازنده‌ها برای مطابقت محصولشان با استانداردهای اروپا است. برای تجهیزات محافظتی موتورسواری، طیف وسیعی از استانداردهای CE وجود دارد اما در این مقاله صرفا به بررسی استاندارد CE برای پدهای ضربه گیر موتورسواری پرداخته شده است. پدهای محافظتی ممکن است در انواع تجهیزات محافظتی موتورسواری مانند شولدر، آرنج بند، زانو بند و دستکش موتورسواری به کار بروند. اما CE این پدهای ضربه گیر را به دو دسته اصلی تقسیم می‌کند.
۱- محافظ‌های ضربه‌گیر
۲- محافظ‌های کمر
برای انواع محافظ‌های ضربه‌گیر که عمدتا به شکل پدهایی با ابعاد و شکل‌های مختلف در انواع تجهیزات محافظتی موتورسواری به کار می‌روند، استاندارد EN 1621-1 الزامی است. محافظ‌های کمر نیز معمولا پدهای بزرگی هستند که روی انواع لباس و شولدر موتورسواری قرار دارند و باید از استاندارد EN 1621-2 پیروی کنند. اما خود این استانداردها نیز دو سطح مختلف دارند. در ادامه سطوح استاندارد EN 1621-2 (پد محافظ کمر) توضیح داده شده است:
- سطح ۱ (Level 1): با وارد شدن ۵۰ ژول (کیلونیوتن) نیرو به این ضربه‌گیر، نیرو به ۱۸ نیوتن یا کمتر کاهش یابد.
- سطح ۲ (Level 2): با وارد شدن ۵۰ ژول (کیلونیوتن) نیرو به این ضربه‌گیر، نیرو به ۹ نیوتن یا کمتر کاهش یابد.
با این تفاسیر، مشخصاً محافظ‌هایی با استاندارد سطح ۲ بهتر هستند. اما توجه به این نکته ضروری است که این پدهای ضربه‌گیر معمولا ابعاد بزرگتری دارند و برای لباس‌ها و تجهیزات حرفه‌ای‌تر طراحی می‌شوند. در نتیجه ممکن است یک پد ضربه‌گیر کمر با استاندارد سطح ۲ اصلا در محفظه شولدر بسیاری از لباس‌ها جا نشود.
اما چرا پدهای ضربه گیر برای حفظ امنیت موتورسوار کافی نیستند؟
نیروی لازم برای شکستن بزرگترین استخوان بدن انسان تنها ۴ کیلونیوتن است.
پس می‌توان گفت هیچکدام از ضربه‌گیرهایی که حتی با استاندارد EN 1621-1/2 سطح ۲ تولید می‌شوند، نمی‌توانند از شکستگی استخوان‌های بدن محافظت کنند.
پرسش بعدی اینجاست که چرا شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات محافظتی موتورسواری، محصولاتی با کارایی بهتر تولید نمی‌کنند؟ در جواب این سؤال باید گفت بهبود عملکرد جذب ضربه نیازمند استفاده از مواد اولیه بیشتر و گران‌قیمت‌تر است. برای مثال استفاده بیشتر از ماده D3O که یکی از پیشرفته‌ترین متریال‌های ضربه‌گیر دنیاست، به مراتب می‌تواند قیمت تمام شده محصول را افزایش بدهد.
در بازاری که بالاترین استاندارد موجود برای پد ضربه‌گیر توسط CE تنظیم شده، هیچ یک از شرکت‌های تولیدکننده نمی‌خواهند محصولات گران‌قیمت‌تری تولید کنند که کارایی بهتر و برتر آن توسط هیچ سازمان استانداردی قابل تأیید نیست.
این موضوع در بازار ایران و برای محصولاتی که اکثر آن‌ها حتی استاندارد CE را رعایت نمی‌کنند نگران‌کننده است. در نتیجه اگر محصولات برند و با استاندارد معتبر جهانی هم نتواند از بدن موتورسوار در برابر آسیب‌های جدی محافظت کند، نباید از محصولات متفرقه انتظار خاصی در این زمینه داشت.
پس راه حل چیست؟
جلیقه ایربگ موتورسواری و انواع آن
به طور کلی جلیقه ایربگ دار در سه نوع تولید می‌شود:
- جیلقه ایربگ دار الکترونیکی
- جلیقه ایربگ‌دار مکانیکی
- جلیقه ایربگ‌دار هوش مصنوعی
جلیقه ایربگ‌دار الکترونیکی و هوش مصنوعی بیشتر برای مسابقات موتورسواری کاربرد دارند.
در مقابل جلیقه ایربگ دار مکانیکی عملکرد کاملا آنالوگ (فاقد سیستم الکترونیکی) دارد. این محصول دارای یک کپسول کوچک حاوی گاز فشرده CO2 و یک بند متصل به ماشه فعال‌کننده است. برای استفاده از این نوع جلیقه ایربگ موتورسواری، انتهای بند به مرکز ثقل موتورسیکلت بسته می‌شود. سپس در صورتی که موتورسوار در اثر برخورد شدید از روی موتورسیکلت جدا شود، این بند سبب فعال شدن ماشه کپسول شده و گاز CO2 با سرعت کمتر از ۴۰ میلی‌ثانیه، ایربگ را باد می‌کند. برای استفاده مجدد نیز، تعویض کپسول یا کارتریج CO2 به راحتی توسط افراد عادی ممکن است.
ساختار ساده، قابلیت استفاده مجدد بدون نیاز به ارسال جلیقه به کارخانه سازنده و قیمت پایین جلیقه و کپسول CO2 سبب شده تا این نوع از جلیقه ایربگ موتورسواری شهری و روزمره انتخابی مطمئن برای بسیاری از افراد باشد.
مقایسه عملکرد جلیقه ایربگ موتورسواری با پد ضربه‌گیر
عملکرد پدهای ضربه گیر موتورسواری صرفا بر اساس پخش کردن نیروهای وارد شده است. در واقع همین موضوع باعث می‌شود تا پدهای ضربه‌گیر با استاندارد سطح ۲، ابعاد بزرگتری نسبت به پدهای ضربه‌گیر سطح ۱ داشته باشند. در مقایسه، جلیقه ایربگ موتورسواری نه تنها باعث پخش شدن نیروی وارد شده می‌شود؛ بلکه بخش زیادی از نیروی وارد شده سبب فشرده شدن گاز داخل ایربگ می‌شود. در نتیجه از لحاظ انتقال نیروی وارد شده، جلیقه ایربگ دار تا ۵۰ برابر عملکرد بهتری نسبت به پدهای ضربه گیر دارد.
این یعنی برای رسیدن به ایمنی یکسان، موتورسوار باید ۵۰ پد ضربه گیر را در هر بخش از بدن استفاده کند!
انواع پدهای ضربه گیر بیشتر جنبه محافظتی در برابر انواع خراش، ساییدگی و پارگی دارند. پس نباید روی این محصولات به عنوان محافظ‌هایی در برابر شکستگی استخوان‌ها حساب کرد.
استاندارد CE برای جلیقه ایربگ موتور با کد EN 1621-4 مشخص می‌شود. سطح ۲ این استاندارد یعنی در صورت وارد شدن ۵۰ کیلونیوتن نیرو، حداکثر ۲.۵ کیلونیوتن نیرو منتقل می‌شود. در نتیجه نیروی ضربات به قدری کاهش می‌یابند که استخوان‌های بدن در برابر شکستگی در امان باشند.
نقطه مثبت دیگر استفاده از لباس ایربگ دار موتورسواری، عدم نیاز به انواع محافظ گردن است. بیشتر محافظ‌های گردن سبب کاهش محدوده چرخش گردن موتورسوار می‌شوند که این موضوع به علت اهمیت توجه به اطراف در موتورسواری شهری بسیار اهمیت دارد.
در مقابل جلیقههای ایربگ دار تا زمانی که فعال نشده باشند، هیچ محدودیتی برای چرخش گردن ایجاد نمی‌کنند. در زمان فعال شدن نیز، گردن را کاملا در حالت خود نگه داشته و از بروز هرگونه پیچش یا ضربه شدید جلوگیری می‌کنند.
آیا خرید جلیقه ایربگ موتورسواری کافی است؟
جواب کوتاه خیر است. در واقع جلیقههای ایربگ دار به طور مستقیم از بخش‌های محدودی از بالاتنه شامل گردن، قفسه سینه، شکم، شانه‌ها، کمر و ستون فقرات محافظت می‌کنند. اما باد شدن ایربگ باعث ایجاد یک فاصله مناسب با سایر نقاط بدن نیز می‌شود. به علاوه، حالت ارتجاعی ایربگ در زمان برخورد سبب می‌شود سایر اعضای بالاتنه در تماس طولانی با سطوح نباشند و کمتر آسیب ببینند. در نتیجه شاید نیازی به استفاده از شولدر موتورسواری ضرورتی نداشته باشد اما برای محافظت از دست‌ها، همچنان استفاده از انواع دستکش موتورسواری ضروری است. به علاوه، برای محافظت کامل از پایین‌تنه، پاها و زانوها، استفاده از انواع زانوبند، ساق بند، شلوار و کفش‌های موتورسواری توصیه می‌شود.
قیمت جلیقه ایربگ موتورسواری
جلیقه ایربگ موتورسواری بر خلاف انواع شولدر و لباس‌‌های مخصوص موتورسواری، می‌تواند با هر لباسی استفاده شود. در مقابل استفاده از شولدر موتورسواری با هر لباسی راحت نیست و ظاهر خوشایندی برای استفاده روزمره ندارد. قیمت جلیقههای ایربگ‌دار الکترونیکی نسبتا بالاست اما همانطور که پیش‌تر اشاره شد، این محصولات صرفا استفاده مسابقه‌ای دارند. اما جلیقههای ایربگ دار مکانیکی به علت ساختار ساده‌تر، با قیمت منطقی‌تری قابل تهیه هستند. یکی از برندهای قابل اعتماد جلیقه ایربگ موتورسواری، موتوتک (MotoTech) است که استاندارد CE را با کد EN 1621-4 دریافت کرده است. گارانتی ۵ ساله موتوتک، قیمت پایین کپسول ایربگ و امکان خرید اقساطی، این ارزش خرید این محصول را بالا برده است. در نهایت باید گفت، خرید جلیقه ایربگ موتورسواری موتوتک می‌تواند یک راه حل ساده و ایمن برای پیشگیری از انواع صدمات و آسیب‌ها در حین موتورسواری باشد تا افراد بتوانند تجربه آسوده‌ای از هر سواری داشته باشند.
دیدگاه خود را بنویسید