موتورسیکلت به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در حمل‌ونقل شهری، نقش مهمی در کاهش ترافیک و افزایش کارآمدی حمل‌ونقل ایفا می‌کند. اندازه کوچک، چابکی و هزینه‌های پایین‌تر خرید و نگهداری این وسیله نقلیه، آن را به انتخابی ایده‌آل برای مصارف شهری، به ویژه در کلان شهرها تبدیل کرده است. در بسیاری از شهرهای شلوغ، از جمله تهران، موتورسیکلت به دلیل توانایی حرکت سریع در ترافیک سنگین، جایگزینی مناسب برای خودروهای شخصی محسوب می‌شود. به طوری که طبق آمارها در حال حاضر شهروندانی که حتی اتوموبیل در اختیار دارند جهت تسهیل تردد داخل شهر از موتور سیکلت استفاده می‌کنند. همچنین استفاده از موتورسیکلت برای حمل‌ونقل کالاهای کوچک مانند بسته‌های پستی، غذا و محصولات فروشگاهی، به طور گسترده در خدمات پیک و لجستیک کاربرد دارد.
در سطح جهانی، موتورسیکلت‌ها نقش مهمی در صرفه‌جویی در زمان و هزینه دارند. به عنوان مثال، در کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند هند و اندونزی، این وسایل نقلیه به دلیل قیمت مناسب و دسترسی آسان به سوخت، وسیله‌ای محبوب برای تردد روزانه مردم است. برای مثال در این کشورها حتی بخشی از سیستم تاکسیرانی نیز متشکل از موتورسیکلت‌ها می‌باشد. به همین دلیل، موتورسیکلت‌ها نه‌تنها برای حمل‌ونقل شخصی بلکه برای مشاغل وابسته به حمل‌ونقل نیز بسیار حیاتی هستند. اما این محصول کاربردی با چالش‌های امنیت جانی نیز همراه است.
حوادث جاده‌ای مرتبط با موتورسیکلت
موتورسیکلت‌ها در تصادفات جاده‌ای نقش پررنگی دارند و متاسفانه حجم بالایی از تلافات این سانحه‌ها متعلق به موتورسیکلت می‌باشد. این وسیله نقلیه به دلیل ذات دو چرخ بودن و عدم وجود حفاظ مناسب برای راکبان، خطرات زیادی را به همراه دارد. بر اساس آمارهای ارائه‌شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود ۲۸ درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات جاده‌ای در جهان به موتورسیکلت‌ها مربوط می‌شود.
طبق آمارهای بین‌المللی ۳۰ الی ۴۰ درصد تصادفات موتورسیکلت منجر به مرگ می‌شوند. این درحالی است که بیشتر تصادفات مرگبار ناشی از آسیب به ناحیه سر و گردن و قسمت‌هایی از ناحیه پشتی و شکمی است.
این میزان در کشورهای در حال توسعه، به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب و تأخیر در ارائه خدمات پزشکی، حتی بیشتر است. در ایران، علیرغم محدودیت های موجود در حجم موتورسیکلت‌ها و با وجود تلاش هایی برای اعلام اهمیت رعایت نکات ایمنی برای موتورسواران، همچنان شاهد تصادفات با موتورسیکلت و خسارات جانی و مالی ناشی از آن هستیم.
در ایران، طبق گزارش پزشکی قانونی، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۰۰۰ نفر از راکبان موتورسیکلت در تصادفات جان خود را از دست دادند و بیش از صد هزار نفر دیگر دچار جراحات شدید شدند. این اعداد ارقام حاکی از عدم رعایت موارد ایمنی به هنگام موتورسواری می‌باشد.
نقاط آسیب‌پذیر بدن در تصادفات موتورسیکلت
در تصادفات موتورسیکلت، بدن راننده به طور مستقیم در معرض ضربات قرار می‌گیرد، چرا که برخلاف خودرو، موتورسیکلت حفاظتی برای راکب ایجاد نمی‌کند و در اکثر مواقع راکب از روی موتورسیکلت پرتاب می‌شود. سر و گردن به عنوان حیاتی‌ترین نقاط بدن به همراه ارگان‌های داخلی که در ناحیه شکمی و پشتی بدن قرار دارند، بیشترین آسیب را در تصادفات متحمل می‌شوند. ضربات شدید به سر ممکن است منجر به جراحات مغزی، شکستگی جمجمه و حتی مرگ شود. همچنین، آسیب به گردن می‌تواند موجب قطع نخاع یا فلج دائمی شود.
استفاده از کلاه ایمنی استاندارد می‌تواند تا ۴۲ درصد خطر مرگ و تا ۶۹ درصد احتمال آسیب‌های جدی به سر را کاهش دهد.
البته تنها کلاه کاسکت نیست که می‌تواند امنیت جانی راکب را حفظ می‌کند. افراد برای حفاظت و هرچه بیشتر از خود نیازمند رعایت و استفاده از تجهیزات ایمنی بیشتری هستند. اصلی ترین ارگان‌های داخلی حیاتی بدن انسان در ناحیه شکم و پشتی بدن قرار دارد. این ارگان‌های حیاتی در تصادفات جاده‌ای بویژه در تصادفات با موتورسیکلت از جمله اعضایی هستند که بیشترین میزان آسیب پذیری را دارند. برای محافظت از این ناحیه بدن موتورسواران داخل شهری معمولا تصور می‌کنند گزینه‌ای ندارند، در حالی که جلیقه‌های ایربگ موتور سیکلت که اختصاصی با مکانیزم وضعیت راکب بر روی موتورسیکلت طراحی شده‌اند هم اکنون با استاندارد اروپا در داخل ایران تولید می‌شوند. این جلیقه‌ها به مکانیزمی مجهز هستند که بدون ایجاد مزاحمت برای راکب همانند ایربگ‌های خودرو تنها در مواقع تصادفات فعال می‌شوند.
بیشتر تصادفات موتورسیکلت منجر به جدا شدن راکب از موتور شده و سبب ضربه و آسیب به بالا تنه او می‌شود. جلیقه ایربگ موتورسیکلت با یک بند به مرکز ثقل موتورسیکلت متصل می‌شود و زمانی که راکب بر اثر تصادف از موتور جدا شود، عمل می‌کند. به این ترتیب جلیقه ایربگ از آسیب رسیدن به ارگان‌های داخلی، ستون فقرات و ناحیه گردن تا جلوگیری می‌کند.
پیامدهای جسمی و روانی آسیب‌ها
آسیب‌های ناشی از تصادفات موتورسیکلت ممکن است عواقب بلندمدتی داشته باشد. جراحات مغزی می‌تواند منجر به مشکلات شناختی، از دست دادن حافظه، و اختلال در عملکردهای روزمره شود. شکستگی‌های شدید، به ویژه در ناحیه ستون فقرات و اندام‌های تحتانی، اغلب نیازمند جراحی‌های پیچیده و دوره‌های توان‌بخشی طولانی‌مدت است.
علاوه بر پیامدهای جسمی، تأثیرات روانی تصادفات نیز بسیار چشمگیر و موثر در روحیه رانندگان سانحه دیده است. بسیاری از قربانیان تصادفات، دچار افسردگی، اضطراب و ترس از رانندگی می‌شوند. از دست دادن استقلال حرکتی یا توانایی انجام فعالیت‌های روزمره، به‌ویژه در موارد فلج یا قطع عضو، می‌تواند اثرات مخربی بر کیفیت زندگی داشته باشد.
اقدامات پیشگیرانه و افزایش ایمنی
برای کاهش خطرات مرتبط با موتورسیکلت، اقدامات مختلفی می‌توان انجام داد. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، استفاده از تجهیزات ایمنی استاندارد مانند کلاه ایمنی، لباس موتورسواری، جلیقه ایربگ موتورسیکلت و زانوبند است.
تحقیقات نشان داده که استفاده از تجهیزات ایمنی می‌تواند تا ۵۰ درصد خطر جراحات جدی و مرگ و میر را کاهش دهد.
برای مثال همانطور که اشاره کردیم ناحیه سر و به طور کلی ناحیه بالا تنه که شامل اعضای حیاتی بدن هستند به راحتی می‌توان با استفاده از کلاه کاسکت و جلیقه ایربگ دار تا حد زیادی از این قسمت‌ها محافظت کرد.
همچنین رعایت قوانین رانندگی نیز نقشی حیاتی در کاهش تصادفات دارد. سرعت مجاز، رعایت فاصله ایمن و احترام به حق تقدم، از جمله مواردی هستند که می‌توانند به کاهش خطرات کمک کنند. همچنین، آموزش رانندگی ایمن و فرهنگ‌سازی در میان موتورسواران می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
موتورسیکلت‌ها به‌عنوان یکی از وسایل نقلیه پرکاربرد، نقش مهمی در زندگی ما ایفا می‌کنند. با این حال، خطرات ناشی از تصادفات، امنیت جانی ما را تهدید می‌کنند. بنابراین افزایش سطح ایمنی در هنگام استفاده از موتورسیکلت بیش از پیش ضروری است. با خرید جلیقه ایربگ موتوتک و کلاه کاسکت استاندارد و فرهنگ سازی درست می‌توان این وسیله نقلیه کارآمد را به ابزاری ایمن تبدیل کرد. رعایت این موارد نه تنها به کاهش تصادفات و کاهش تلفات جانی کمک می‌کند، بلکه در افزایش سطح فرهنگ رانندگی در کشور نیز کمک می‌کند.
دیدگاه خود را بنویسید